‘We moeten vooruit naar vroeger’

‘Het leven gaat verder dan jij of ik, het leven gaat over ons. Samen zorgdragen, samen verantwoordelijkheid nemen. Dat vraagt om verdraagzaamheid, tolerantie en naar elkaar omkijken. De samenleving van een aantal decennia geleden had dit meer in zich dan de samenleving van nu. We moeten vooruit naar vroeger!’

Aan het woord is Frank Kodden, bestuurder van Vereen. Een jaar geleden smolten Driezorg en Zonnehuisgroep IJssel-Vecht samen onder de naam Vereen. Vereen staat voor: verenigen. ‘De organisaties zijn samengegaan, maar ook in de samenleving komt ‘samen’ terug’, voorspelt Frank.

‘Als ik nadenk over de ouderenzorg van tegenwoordig, word ik altijd een beetje verdrietig. Want wie over de drempel gaat van een verpleeg- of verzorgingshuis, levert een stukje identiteit in. In plaats van burger van een land of inwoner van een stad, word je cliënt van een ouderenzorgorganisatie’, schetst Frank. ‘De mensen die daar werken, die je daar toevallig ontmoet, bepalen van de een op de andere dag wat je eet, wanneer je slaapt en hoe je dag eruitziet.’

Hoewel dit in veel ouderenorganisaties de realiteit is, doet Frank er samen met zijn collega’s binnen Vereen alles aan om dit systeem te wijzigen. ‘De muren van een woonzorglocatie dragen het dak, maar ze mogen niet iemands leven afbakenen’, zegt hij symbolisch. ‘Als thuis blijven wonen niet meer kan, komt iemand in een nieuw seizoen van het leven. Maar nog wel altijd van zíjn of háár leven. Iemands informele leven moet dan mee kunnen verhuizen. Zonder dat zoons en dochters ‘mantelzorgers’ worden of hobby’s worden omgedoopt tot ‘dagbesteding’. Met die visie wil Vereen de maatschappij inspireren.’

Het begint volgens Frank al met de positie die een zorglocatie in de wijk heeft. ‘Vereen wil toe naar woonzorghuizen als huis van de wijk. Het moeten plekken worden waar familie, naasten maar ook omwonenden graag komen. Als er een piano in de hal staat, waarom zou daar dan alleen tijdens de zogenaamde ‘dagbesteding’ of tijdens een concert voor bewoners op worden gespeeld? Een student van conservatorium ArtEZ die op zijn studentenkamer geen piano kan hebben, kan prima hier komen repeteren.’

In de Zwolse wijk Holtenbroek wordt het hele gebied rondom woonzorgcentrum de Havezate herontwikkeld. Het plan is om daar jong en oud samen te laten komen. Studenten die daar een woning huren en daarnaast ook als vrijwilliger een bijdrage leveren in Havezate. ‘Nu noemen we dat nog vrijwilligerswerk, maar in feite is het niets meer dan omzien naar elkaar’, zegt Frank. ‘Bovendien, wie zegt dat de jongeren de ouderen moeten helpen? Andersom kan ook. Een oudere kan zijn kennis delen. Grijze wijsheid noemen we dat. Zodoende geloof ik ook dat de positieve verleiding – een huis in ruil voor vrijwilligerswerk – niet meer nodig is in de toekomst.’

‘Zo hebben we het vroeger ook altijd gedaan.
We gaan weer van zorg naar leven.’

Het systeem, of eigenlijk de hele maatschappij, moet ‘om’. Als we die omslag hebben gemaakt, is naar elkaar omkijken straks weer heel gewoon. Zo hebben we het vroeger ook altijd gedaan. We gaan weer van zorg naar leven.

Binnen Vereen krijgen medewerkers de ruimte om initiatieven te ontwikkelen die mensen aan het denken zetten over die transitie. Een groepje collega’s kwam met het idee om een podcast te maken over: wat betekent van zorg naar leven? ‘Hun initiatief is een mooie manier om mensen binnen en buiten Vereen mee te nemen in ons gedachtegoed. Ik merk dat we langzaamaan ook herkend worden als die organisatie die bezig is met de transitie van zorg naar leven. De nieuwe naam Vereen is geland, het logo is op steeds meer plekken te zien en de beweging die we in gang hebben gezet valt op.’

Frank ziet een duidelijke rol weggelegd voor Vereen: ‘We willen de beweging die wij hebben ingezet in de regio verspreiden. Dat kunnen we alleen sámen met zorg- en welzijnspartijen, gemeenten, provincie, woningcorporaties, burgerinitiatieven en ouderenbonden. Wij hebben niet de wijsheid in pacht; we willen een versneller zijn en een verbinder. Daarbij past de houding dat niet alleen wij als zorgverleners, maar iedereen liefdevol om onze ouderen heen gaat staan. Familie, vrienden en buren moeten weer de smaakmakers van de dag zijn en niet alleen de zorgverleners. Die ontwikkeling gaat de samenleving veel opleveren.’